Karanlık Fabrika (Dark Factory) Nedir, Özellikleri, Örnekleri

Karanlık Fabrika (Dark Factory), otomasyon ve yapay zeka teknolojilerinin yüksek derecede kullanıldığı, insana gerek kalmadan tamamen robotlar ve makineler tarafından yönetilen, çalışanların fiziksel olarak yer almadığı üretim tesislerine verilen isimdir. Bu tür fabrikalarda ışıklar genellikle kapalıdır, çünkü insan müdahalesine gerek yoktur ve makineler, robotlar veya otonom sistemler 24 saat boyunca üretimi sürdürür.

Karanlık Fabrikalar Pazarı, 2025 yılında 47,26 milyar USD'den 2032 yılında 76,43 milyar USD'ye ulaşarak %7,1'lik bir bileşik yıllık büyüme oranı (CAGR) gösterecek şekilde önemli bir büyüme beklemektedir. Bu büyüme, optimize edilmiş üretim operasyonlarına, düşük maliyetlere ve robotik ile yapay zeka (AI) gibi otomasyon teknolojilerinin artan kullanımına olan ihtiyacı yansıtmaktadır. Pazarın büyümesinin başlıca sebepleri arasında iş gücü maliyetlerindeki artış ve iş gücü eksiklikleri yer almakta olup, bu da endüstrileri otomasyona yönlendirmektedir.

Karanlık Fabrikaların En Temel Özellikleri

Bu tip fabrikalardan üretim ve montaj gibi süreçlerin neredeyse tamamının robotlar, manipülatör kollar ve yapay zeka tarafından gerçekleştiriliyor olması ve yapay zekanın tüm bu süreçleri izlemesi, optimize etmesi ve gerektiğinde sistemi durdurması öne çıkan bazı özellikler. Ayrıca bu üretim ve montaj faaliyetleri 24 saat boyunca kesintisiz olarak sürdürülebiliyor. Düşük işçilik maliyetlerinin yanı sıra verimlilik ve hızı da sağlaması ilerleyen yıllarda teknoloji, otomotiv, elektronik aletler gibi sektörler başta olmak üzere bütün üretim ve montaj fabrikalarında vazgeçilmez olması öngörülüyor. Ayrıca bu şirketlerin karbon ayak izinin azalmasında katkı sağlayacağı ve karbon salınımlarını %10 oranında azaltması da bekleniyor. 

Xiaomi Karanlık Fabrikalarda Başı Çekiyor

Xiaomi şirketi Çin'de 81 dönümlük arazisi üretimde yaklaşık 10 milyon adet üretim kapasitesine sahip devasa bir tesis kuruyor. Bu tesis için ayırmış olduğu bütçe 330 milyon dolar. Tesisi kurmasının kendisine sağlamış olduğu birçok avantaj bulunmakta. Ham madde işlemeden son montaja kadar devrim niteliğindeki yeni fabrikanın içinde her şeyi tasarlayarak insan hatasını ortadan kaldırmayı ve her saniye en üst düzey kaliteyi sağlamayı amaçlıyor. Öğle yemeği ve sigara molaları, iş kanunları ve çalışma saatleri gibi insani kaygıları artık ortadan kaldırıyor. Ayrıca fabrika içerisine yerleştireceği tam otomatik toz engelleme filtreleri ile tozlanma gibi sorunları da ortadan kaldırmayı amaçlıyor. 

Bir başka Çinli üretici BYD ise Shenzhen ve Xi'an'daki gibi tesislerde pil ve şasi montajı için robotik sistemler kullanıyor ve işçisiz üretime doğru daha da ilerliyor.

Hangi Sektörlerde Karanlık Fabrikalar Ön Plana Çıkıyor

Otomotiv Üretimi: Otomobil üreticileri, yüksek derecede otomasyon kullanarak, karanlık fabrikalar kurabilmektedir. Bu fabrikalarda robotlar araç montajlarını, parça yerleştirmelerini ve kalite kontrollerini yapar.

Elektronik Üretimi: Elektronik cihazların üretildiği bazı tesislerde de karanlık fabrika teknolojileri kullanılmaktadır. Özellikle akıllı telefon, televizyon veya bilgisayar gibi cihazların üretiminde, üretim hatları robotlar ve makinelerle yönetilmektedir.

Gıda ve İçecek Üretimi: Bazı gıda üreticileri de otomatikleşmiş üretim hatlarıyla ürün üretir. Bu fabrikalar insana minimum gereksinim duyacak şekilde tasarlanır.

İlaç Sektörü: İlaç üretiminde de karanlık fabrika anlayışı uygulanabilir. Üretim süreçlerinin yüksek hijyen gerektirdiği bu sektörde, otomatik sistemler ile kontaminasyon(enfekte olma) riski minimize edilir.

Türkiye'nin İlk Karanlık Fabrikası

Karanlık Fabrika Anlayışını İlerletecek Markalar

Birçok büyük şirket, üretim süreçlerinde otomasyonu artırmak ve verimliliği yükseltmek amacıyla karanlık fabrika kurmaktadır. Bu fabrikalar, genellikle geleceğe yönelik yüksek teknoloji yatırımları olarak kabul edilir. İşte bazı örnekler:

1. Tesla: Tesla, otomotiv sektöründeki üretim süreçlerini büyük ölçüde otomatikleştirmiştir. Tesla'nın bazı üretim tesislerinde insana gerek kalmadan robotlar ve makineler üretim yapmaktadır.

2. Amazon: Amazon, robot teknolojileri kullanarak depo ve dağıtım süreçlerini otomatikleştirmiştir. Amazon, bazı ürünlerinin depolanması ve dağıtımı için karanlık fabrikalar tarzı sistemler geliştirmektedir.

3. Foxconn: Apple’ın en büyük tedarikçilerinden olan Foxconn, elektronik ürünlerin üretimi konusunda robotlar ve otomasyon kullanarak üretim süreçlerini karanlık fabrikalara benzer şekilde yapılandırmıştır.

4. BMW: BMW, otomotiv sektöründe karanlık fabrika anlayışını benimseyen bir diğer markadır. Şirket, otomobil üretiminde robotları yoğun şekilde kullanarak insan müdahalesini minimize etmektedir.

5. Siemens: Siemens, özellikle endüstriyel otomasyon ve robot teknolojileri konusunda öncü bir şirkettir. Bu şirket, karanlık fabrika teknolojilerini bazı üretim süreçlerinde kullanmaktadır.
   
   Kaynaklar:
   BYD Hit $100 Billion. Next: An EV Factory Bigger Than San Francisco
   China’s ‘Dark Factory’ Revolution: The Future of Manufacturing Without Human Workers - The420.in
   China enters new era of ‘Dark Factories’ with no lights, no workers – TexSPACE Today